Topstories

(advertentie)

NRC/Handelsblad vulde afgelopen weekend liefst vier pagina’s met een reportage over 40 jaar gedoogbeleid. En weer konden we lezen dat de Bulldog ‘de allereerste coffeeshop van Nederland’ was. Maar dat klopt dus niet. Derrick Bergman van het VOC legt dit stukje cannabis geschiedenis voor eens en altijd vast!

Amsterdam was niet de eerste…

Als ik voor elke keer dat ik een journalist heb uitgelegd dat de eerste coffeeshop van Nederland niet de Bulldog was een euro kreeg, dan ging ik met de kerst lekker op vakantie naar Jamaica. Met het hele gezin. Veel lezers zullen nu denken: dat klopt, Mellow Yellow was toch de eerste coffeeshop van Nederland? Ook fout.

De allereerste coffeeshop die in Nederland haar deuren opende stond niet in Amsterdam. Het was in een Utrechtse werfkelder aan de Oudegracht en het jaar was 1968. Holly Hazenbosch, de legendarische oprichter, noemde zijn kelder Sarrasani, naar een roemrucht Oost Duits circus, dat de ruimte als opslag had gebruikt. In het jaar 2000 portretteerde ik Sarasani voor het tijdschrift Rails, in een serie over historische plekken in Nederland. Sarasani was toen nog gewoon open als coffeeshop en eigenaar Ton, een neef van Holly, had verrassend veel van de originele sfeer -en het volledige interieur- weten te behouden:

Sarasani, since 1968

‘Sarasani moet je kennen, anders loop je er gegarandeerd aan voorbij. Achteraan de Oudegracht leidt een houten trap ter hoogte van nummer 327 naar de waterkant, de groene deuren en daarboven het bord met in gothische letters Sarasani, since 1968. In de tunnelachtige ruimte valt als eerste de grote betonnen bak op waarin schildpadden en een kleine krokodil rondkruipen. Niet alleen was oprichter Holy Hasenbos een groot liefhebber van reptielen, jarenlang gebruikte hij de bak als opslagplaats voor zijn hasj-voorraad. “Holy was eigenlijk gewoon een goedaardige mafketel”, vertelt Ton(37) die de zaak na zijn dood overnam. “Heel extreem, een sterke persoonlijkheid. Hij vond het meteen in het begin flauwekul dat hasj verboden was. Holy is gewoon absoluut de eerste geweest, hij maakte er kennis mee via een figuur die in Marokko of India was geweest en er mee terug kwam. Het grootste deel van de bevolking had in 1968 nog nooit hasj gezien.”

“Holly werkte daarom altijd met gesloten deuren: het was aankloppen en dan ging het luikje open. Hij heeft echt baanbrekend werk gedaan”

In die beginjaren werd Sarasani om de drie, vier maanden door het gezag gesloten. Maar ook de gevangenis hielp Holy niet van zijn overtuiging af. “Er was toen een bepaald snelrecht zodat hij meteen twee maanden moest zitten. Holly werkte daarom altijd met gesloten deuren: het was aankloppen en dan ging het luikje open. Hij heeft echt baanbrekend werk gedaan.” Bijna als een hommage aan zijn illustere voorganger heeft Ton het interieur al die jaren vrijwel onveranderd gelaten. De lage houten banken langs de rondlopende muren, de horror en fantasy-achtige schilderingen met door blacklights oplichtende kleuren en niet te vergeten de muziek: in Sarasani is de tijd stil blijven staan.’

Hoe zit het met Mellow Yellow?

Maar what about Mellow Yellow? Die opende in 1972, in een voormalige bakkerij aan de Weesperzijde, als Theehuis Mellow Yellow. Oprichter Wernard ‘Potfather’ Bruining is het met mij oneens dat Sarasani de eerste coffeeshop was. Het was namelijk Wernard die voorverpakte zakjes introduceerde. Het is niet te ontkennen dat deze methode door alle andere coffeeshops/koffieshops/theehuizen is nagevolgd, maar feit blijft dat je in Sarasani al vanaf 1968 terecht kon voor een lekker stukje hasj -van de huisdealer- en een bakkie koffie of thee (gratis nota bene). De original Bulldog opende op 17 december 1975; dat staat in grote letters op de gevel van het bont beschilderde pand aan de Oudezijds Voorburgwal. Drie jaar later dan de Mellow Yellow en zeven (!) jaar later dan Sarasani.

Nog een belangrijk cannabis-cultuur-historisch feit: in het Utrechts gemeentearchief ligt een foto, gedateerd 1 september 1970, gemaakt in Sarasani. De beschrijving luidt: ‘Afbeelding van het bassin voor de kaaimannen van discotheek annex coffeeshop Sarasani (Oudegracht 327) te Utrecht’. Ook toen al was Sarasani dus als coffeeshop bekend. In 2007 viel het doek voor deze historische plek; de burgemeester van Utrecht sloot Sarasani definitief, omdat er ‘enkele kilo’s wiet aan een Duitser’ waren verkocht.

(advertentie)